Het is bij psychologen algemeen bekend dat de laatste gebeurtenis het langste en beste wordt onthouden, als het om gelijksoortige herinneringen na elkaar gaat.
Daar heb ik eens een sterk staaltje van meegemaakt.
In een proefopstelling van enkele psychologen te Amsterdam waren eens (eind zeventiger jaren) 16 ervaren personeelsselecteurs uitgenodigd, waarvan ik er dus eentje was.
De aanwezige 16 ervaren personeelsselecteurs werden eerst, ogenschijnlijk willekeurig, in vier groepen van elk drie personen verdeeld, die elk een selectiecommissie zouden gaan vormen. De overige vier selecteurs speelden de rol van sollicitant. Het ging om één vacature, waarvoor zowel een redelijke opleiding als de nodige ervaring was vereist. De vier ‘sollicitanten’ kregen elk een verschillend cv. Bij de ene sollicitant was de opleiding iets beter, maar de ervaring wat minder, terwijl bij de volgende sollicitant het net andersom was: wat minder goede opleiding, maar wat meer ervaring die voor de vacature vereist was. Alle vier de sollicitanten hadden zo een verschillend cv en de vier commissies moesten nu – los van elkaar – bepalen welke sollicitant de beste was en moest worden aangenomen. De sollicitanten noemen we even A, B, C en D, terwijl we de selectiecommissies Commissie 1, 2, 3 en 4 noemen. Commissie 1 kreeg dus achtereenvolgens de sollicitanten A, B, C en D op gesprek. Commissie 2 kreeg de kandidaten in de volgorde B, C, D en A op bezoek. Commissie 3 kreeg dus de volgorde van kandidaten C, D, A en B en Commissie 4 ontving na elkaar de kandidaten D, A, B en C. Elk gesprek duurde een uur en dus na vier uur hadden alle 4 commissies alle 4 kandidaten gezien en gesproken. Alle 12 commissieleden kwamen daarna met de 4 ‘sollicitanten’ samen in een grote vergaderzaal. Elke commissie moest nu vertellen welke kandidaat zij de beste vonden en dus moest worden aangenomen. Commissie 1 kwam tot de conclusie dat kandidaat D de beste kandidaat was. Voor Commissie 2 was echter kandidaat A de meest geschikte, voor Commissie 3 was het dan weer kandidaat B die moest worden aangenomen en voor Commissie 4 was kandidaat C de uitverkorene. Niet alleen dat elke commissie met een andere keus kwam, maar het was ook steeds de laatste kandidaat de ze hadden gesproken die volgens elke commissie de beste was.
Iedereen was toch met enige stomheid geslagen. En ieder commissielid bleef ook daarna vasthouden aan zijn eigen conclusie. Ik uiteraard ook. Mijn vraag was aan de organisatoren of ze deze proef vaker hadden gedaan en of er nu elke keer dezelfde uitkomst was. Ja, het was al vaker gedaan en elke keer was de uitkomst hetzelfde: elke commissie koos de kandidaat die ze als laatste hadden gezien. De organisatoren zeiden er overigens wel meteen bij, dat de ’truc’ alleen maar werkt als het om ongeveer gelijkwaardige kandidaten gaat. Als er een kandidaat tussenzit die met kop en schouders boven de andere drie uitsteekt dan wordt deze door elke commissie gekozen, ongeacht op welke plaats hij werd ontvangen.
In latere jaren heb ik er steeds weer op gelet of het echt zo was dat selecteurs, bij ongeveer gelijkwaardige kandidaten, steeds voor de laatste kandidaat gaan die ze hadden ontvangen. En dat was ook vrijwel altijd zo. Blijkbaar kan niemand zich hieraan onttrekken, ikzelf dus ook niet.
Als je dit eenmaal weet is het dus zaak steeds als laatste te worden gezien en gesproken. In deze fase van de sollicitatie geldt dus al: zend je sollicitatie zo laat mogelijk in. Liefst op de laatste dag die mogelijk is en bijvoorbeeld om een of vier in de middag. Aannemende dat de sollicitaties elektronisch gaan, anders bijtijds op de post doen of persoonlijk op de laatste dag langs gaan als de werkgever in je buurt zit. Dan maak je al direct een grotere kans om uitgenodigd te worden.
We zijn inmiddels al zover, dat als je echt alles hebt gedaan zoals ik tot nu toe beschreven heb, de kans groot is dat je ook inderdaad wordt uitgenodigd. Als dat niet zo is moet je je bij elke volgende poging afvragen wat je nog beter kunt doen. Stel nu dat je inderdaad wordt uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek.
Het zou nu het mooist zijn als je dan echt als laatste kandidaat wordt ontvangen, maar dat weet je uiteraard niet. Nu komt het spannende deel, waarvoor je durf moet hebben. De meeste mensen zijn al zo blij dat ze ontvangen worden, dat ze daar geen probleem van zullen maken. En eventuele andere verplichtingen zullen afzeggen om toch maar wel op de afspraak te komen. Dat is dus niet de beste weg.
Voor de fijnproevers, liefhebbers en durfallen moet er dus nu het volgende gebeuren. Op elke uitnodiging staat een telefoonnummer en de naam van een persoon, voor het geval de kandidaat verhinderd is. Die persoon bel je dus inderdaad op, en je vertelt hem of haar dat je inderdaad verhinderd bent, wegens privé-omstandigheden. Niemand zal dan de vraag stellen wat voor privé-omstandigheden dat dan zijn, en doorgaans een volgende afspraak voorstellen. Let er wel op dat de volgende afspraak dan later is dan de oorspronkelijke. Je komt dan in elk geval op een later moment op gesprek, met een goede kans dat je dan mogelijk helemaal achteraan komt, en dat vergroot dus sowieso je kans. Het kan natuurlijk zijn dat je de laatste kandidaat was en dat bijvoorbeeld meteen na jouw gesprek beslissingen vallen over de volgende ronde. Of dat het sowieso geweigerd wordt, al zal dat laatste zelden voorkomen. In dat geval moet je kiezen of je dan van de sollicitatie af wil zien of toch op de als eerste voorgestelde datum ingaat. Je trekt dan natuurlijk nog wel even je eerste vraag in. Met zoiets als ‘dan moet ik toch maar gaan proberen, toch te komen, al is het wel erg vervelend.’ of zoiets. In de meeste gevallen krijg je gewoon een volgende afspraak, die later is dan de oorspronkelijke datum. En vaak genoeg kwam ik op de keren dat ik het probeerde dan toch als laatste, wat ook de bedoeling was.
Volgende pagina wordt: Het kennismakingsgesprek.
Laatst bijgewerkt op 30 november 2018.